Zelf je fietsketting vervangen? Zo pak je het aan!

Waarom is het belangrijk om je fietsketting regelmatig te vervangen?

Een goed onderhouden fietsketting is van belang voor de prestaties van je fiets. De slijtage van de ketting gaat vaak geleidelijk, maar kan grote gevolgen hebben. Een versleten ketting kan leiden tot:

• Onbetrouwbare schakelingen: Hierdoor wordt het moeilijk om soepel van versnelling te wisselen. 
• Verminderde efficiëntie: De kracht die je uitoefent op de pedalen gaat verloren, waardoor je harder moet werken.

De gevolgen van een verwaarloosde ketting zijn niet alleen zichtbaar bij de ketting zelf. Een versleten ketting kan ook andere onderdelen van je fiets aantasten, zoals:

• Cassette: Een versleten ketting slijt de tanden van de cassette, wat resulteert in een nog snellere slijtage. Een cassette bij een fiets is een onderdeel van de aandrijflijn. Het bestaat uit een reeks tandwielen die op de achteras van de fiets zijn gemonteerd. De cassette werkt samen met de ketting en het voortandwiel om de fiets te laten bewegen. Door te schakelen tussen de verschillende tandwielen kun je makkelijker trappen, afhankelijk van het terrein. Een cassette heeft meestal meerdere versnellingen, wat het fietsen op verschillende soorten wegen en in verschillende omstandigheden eenvoudiger maakt.
• Derailleur: De belasting op de derailleur neemt toe, wat kan leiden tot schade en dure reparaties. Een derailleur is een belangrijk onderdeel van een fiets, dat helpt om de versnellingen te veranderen. Het is een mechanisme dat de ketting van de fiets verplaatst tussen verschillende tandwielen op de cassette achteraan en soms ook op de crankset vooraan. Door de derailleur te gebruiken, kan de fietser gemakkelijker trappen, afhankelijk van het terrein. Dit maakt het mogelijk om sneller of makkelijker te fietsen, bijvoorbeeld op vlakke wegen of heuvelachtig terrein. De derailleur werkt meestal met een schakelsysteem, dat met een hendel of knop op het stuur wordt bediend.

Voor specifieke fietsen zoals een racefiets is het extra belangrijk om aandacht te besteden aan de staat van je ketting. Bij intensief gebruik kunnen racefiets-kettingen sneller slijten. Regelmatig vervangen voorkomt problemen en zorgt voor een soepele rit.

Hoe vaak moet je een fietsketting vervangen?

De frequentie van het vervangen van je fietsketting hangt sterk af van het gebruik en het type fiets. Hier zijn enkele aanbevelingen:

• Stadsfiets: Bij dagelijkse ritten in de stad, waar je regelmatig stopt, is het verstandig om je ketting elke 1.000 tot 2.000 kilometer te controleren en eventueel te vervangen.
• Racefiets: Voor racefietsen, die vaak onder zware belasting staan en voor lange afstanden worden gebruikt, kun je de ketting na ongeveer 1.500 tot 2.500 kilometer vervangen. Regelmatige inspectie is cruciaal om versnelde slijtage te voorkomen.
• Mountainbike: Bij mountainbikes, die blootgesteld worden aan ruwe omstandigheden en modder, is een vervangingsfrequentie van 1.000 tot 1.500 kilometer aan te raden. De ketting kan sneller slijten door de inspanningen op uitdagende trails.

Het regelmatig controleren van je fietsketting helpt niet alleen om problemen tijdig te signaleren, maar draagt ook bij aan de levensduur van andere componenten op je fiets. Dit voorkomt dure reparaties op de lange termijn.

Stappen om zelf je fietsketting te vervangen

1. Oude ketting verwijderen

Het vervangen van je fietsketting begint met het demonteren van de oude ketting. Hieronder vind je gedetailleerde instructies voor het vervangen van een fietsketting, zodat je dit proces eenvoudig kunt volgen.

Benodigdheden:

• Kettingpons, het gebruik van een kettingpons wordt aanbevolen en maakt het wisselen van een ketting eenvoudiger. Alternatieven zoals een betonschaar kunnen ook werken, maar dit vereist meer voorzichtigheid om geen schade aan te brengen. 
• Missing link tang (indien van toepassing)
• Handschoenen (optioneel, maar aanbevolen voor een betere grip)

Stappen voor het demonteren:

• Zorg voor een veilige werkplek
  Zet je fiets op een stevige ondergrond en gebruik eventueel een fietsstandaard. Dit voorkomt dat de fiets omvalt tijdens het werken.
• Juiste versnelling
  Bij het vervangen van een fietsketting is het meestal het beste om de fiets in de middelste versnelling te zetten, zowel voor als achter. Dit helpt om de spanning op de ketting te optimaliseren en maakt het gemakkelijker om de nieuwe ketting correct af te stellen.
• Check de verbinding
  Controleer waar de ketting met elkaar verbonden is. Bij sommige kettingen is er een speciale link die je eenvoudig kunt losmaken met een missing link tang.
• Ketting losmaken
  Als je een missing link hebt, gebruik dan de tang om deze los te klikken.
  Voor traditionele kettingen: Gebruik de kettingpons of betonschaar om de pin in de schakel te verwijderen. Plaats de pons op de pin en druk voorzichtig totdat deze loskomt.
• Verwijder de oude ketting
  Trek de ketting voorzichtig van de cassette en tandwielen af. Let op dat je niet per ongeluk andere onderdelen beschadigt.
• Controleer op slijtage
  Voordat je verder gaat, controleer je andere componenten zoals het tandwiel en derailleur op slijtage of beschadigingen. Dit kan toekomstige problemen voorkomen.

Het demonteren van de oude ketting kan wat tijd kosten, vooral als je dit voor het eerst doet. Zodra de oude ketting is verwijderd, ben je klaar voor de volgende stap: het installeren van de nieuwe ketting!

2. Nieuwe ketting installeren

Het installeren van een nieuwe fietsketting is een belangrijke stap na het demonteren van de oude ketting. Volg deze instructies voor het vervangen van een fietsketting nauwkeurig:

• Benodigdheden verzamelen: Zorg ervoor dat je alle benodigde tools en materialen bij de hand hebt, zoals:
  • Nieuwe fietsketting
  • Kettingpons 
  • Schaar voor de ketting (indien nodig)
• Werkplek voorbereiden: Creëer een veilige en nette werkplek. Dit voorkomt dat je gereedschap of onderdelen kwijtraakt tijdens het proces.
• Ketting op maat maken:
  • Leg de nieuwe ketting naast de oude ketting om te controleren op lengte.
  • Snijd de nieuwe ketting indien nodig af zodat deze exact dezelfde lengte heeft als de oude.
• Nieuwe ketting aanbrengen:
  • Begin met het plaatsen van de nieuwe ketting door deze door de derailleur te leiden.
  • Zorg ervoor dat de ketting goed over de tandwielen ligt en in de juiste volgorde is aangebracht.
• Spanning controleren:
  • Controleer of de ketting goed gespannen is, maar niet te strak. Te veel spanning kan schade aan andere componenten veroorzaken.
    

3. Afronding en onderhoud na installatie

Na het installeren van de nieuwe ketting zijn er enkele belangrijke stappen te volgen om ervoor te zorgen dat alles soepel blijft functioneren.

1. Smeren van de ketting

Dit is onmisbaar voor een optimale werking. Gebruik olie en breng dit gelijkmatig aan op de schakels. Laat het een paar minuten intrekken en veeg overtollige olie weg. Dit helpt niet alleen bij het verminderen van slijtage, maar zorgt ook voor een stillere rit. Gebruik alleen oliën die speciaal zijn ontwikkeld als smeermiddelen voor fietskettingen, deze zijn doorgaans effectiever dan algemene producten. Ze bevatten vaak Teflon® en zijn gemaakt om vuil en vocht af te weren. 

2. Proefrit 

Maak een korte rit om te controleren of alles goed functioneert. Let op eventuele vreemde geluiden of problemen bij het schakelen. Dit is hét moment om te zien of de spanning van de ketting goed is en of deze soepel loopt.

Met deze instructies voor het vervangen van een fietsketting ben je goed voorbereid om je fiets in topconditie te houden. Een goed onderhouden ketting draagt bij aan betere prestaties en verlengt de levensduur van andere componenten van je fiets.

Specifieke situaties bij het vervangen van een fietsketting

Ketting vervangen bij fietsen met derailleur

Bij het vervangen van de fietsketting op een fiets met een derailleur zijn er enkele speciale gevallen en aandachtspunten om in gedachten te houden:

• Derailleur afstellen: De plaatsing van de derailleur beïnvloedt hoe de ketting door de versnellingen loopt. Zorg ervoor dat je weet hoe jouw derailleur is ingesteld voordat je begint.
• Kettinglengte: Bij het installeren van een nieuwe ketting is het belangrijk om de juiste lengte te bepalen. Te lang of te kort kan leiden tot slecht schakelen of zelfs schade aan de derailleur.
• Schakelmechanisme controleren: Voordat je de oude ketting verwijdert, is het handig om te controleren of het schakelmechanisme goed werkt. Dit voorkomt problemen na vervanging.
• Aandacht voor schakelkooi: De schakelkooi (het deel van de derailleur die de ketting vasthoudt) moet vrij kunnen bewegen. Controleer of deze niet beschadigd is en dat er geen vuil in vastzit.
• Gebruik van een kettingpons: Hoewel je misschien kunt improviseren zonder een kettingpons, wordt deze tool sterk aanbevolen. Het maakt het makkelijker om schakels te verwijderen en te installeren zonder schade toe te brengen aan de ketting.

Ketting vervangen bij elektrische fietsen

Bij het vervangen van een fietsketting op elektrische fietsen zijn er enkele punten waar je rekening mee moet houden:

• Motor en elektronica: Zorg ervoor dat je de motor en andere elektronische componenten niet beschadigt tijdens het vervangen. Het kan handig zijn om de accu te verwijderen voor extra veiligheid.
• Kettinglengte: Bij elektrische fietsen kan de ketting langer zijn dan bij gewone fietsen, omdat de motor op een andere plek is geplaatst. Controleer altijd de juiste lengte voordat je een nieuwe ketting aanschaft.
• Kettingtype: Niet alle elektrische fietsen gebruiken dezelfde type ketting. Zorg ervoor dat je een ketting kiest die specifiek geschikt is voor jouw model.

Bij het uitvoeren van deze stappen is het belangrijk om goed voorbereid te zijn. Dit zorgt ervoor dat alles soepel verloopt, zodat je weer snel op pad kunt met je elektrische fiets!

Ketting vervangen bij racefietsen

Het onderhouden van een racefiets vereist speciale aandacht, vooral als het gaat om de fietsketting. Bij het vervangen van een ketting op een racefiets zijn er enkele unieke aspecten om rekening mee te houden:

• Lichtgewicht componenten: Racefietsen zijn ontworpen met lichte materialen. Kies een ketting die past bij de specificaties van je fiets om prestatieverlies te voorkomen.
• Versnellingssystemen: Racefietsen hebben vaak geavanceerde derailleur-systemen. Zorg ervoor dat je goed weet hoe je de ketting moet vervangen zonder de afstelling van de derailleur te verstoren.
• Kettinglengte: Bij het vervangen van een ketting is het belangrijk om de juiste lengte te bepalen. Dit kan verschillen afhankelijk van het aantal versnellingen en het ontwerp van de fiets.

In onderstaande video van het fietsmerk Mantel wordt stap voor stap uitgelegd hoe je de fietsketting zelf vervangt bij een racefiets.